اصلاح در بنی‌اسرائیل (قرآن)یکی از کارها و مأموریتهای حضرت موسی علیه السلام سفارش به اصلاح امور بنی اسرائیل توسط برادرش هارون بوده است. ۱ - سفارش موسی به هارونحضرت موسی علیه‌السّلام به برادرش هارون علیه‌السّلام برای اهتمام به اصلاح امور بنی اسرائیل در غیاب وی سفارش کرده بود چنانچه در قرآن می فرماید: ... وقال موسی لاخیه هـرون اخلفنی فی قومی واصلح ولاتتبع سبیل المفسدین.و با موسی سی شب وعده گذاشتیم و آن را با ده شب دیگر تمام کردیم تا آنکه وقت معین پروردگارش در چهل شب به سر آمد و موسی(هنگام رفتن به کوه طور ) به برادرش هارون گفت در میان قوم من جانشینم باش و(کار آنان را) اصلاح کن و راه فسادگران را پیروی مکن ( چون فرمان اصلاح پس از انتخاب هارون علیه‌السّلام به سرپرستی بنی اسرائیل آمده است، معلوم می‌شود مقصود، اصلاح امور اجتماعی، فرهنگی و... بنی اسرائیل است.نه درستکاری هارون علیه‌السّلام در امور شخصی‌اش.).در قرآن کریم هیچ مساءله اى که مختص به آن جناب باشد، نیامده مگر همان جانشینى او براى برادرش ، در آن چهل روزى که به میقات رفته بود، ((و قال لاخیه هرون اخلفنى فى قومى و اصلح و لا تتبع سبیل المفسدین (( که به برادر خود هارون گفت : خلیفه من باش در قومم ، و اصلاح کن ، و راه مفسدان را پیروى مکن. ۲ - رویکرد عمومی بنی اسرائیلرویکرد عمومی بنی اسرائیل به صلاح و شایستگی، پس از تحمل مجازات فساد خویش صورت گرفته بوده است که در قرآن هم می فرماید: وقضینآ الی بنی اسرءیل فی الکتـب لتفسدن فی الارض مرتین ولتعلن علوا کبیرا• فاذا جآء وعد اولـیهما بعثنا علیکم عبادا لنآ اولی باس شدید فجاسوا خلـل الدیار وکان وعدا مفعولا• ثم رددنا لکم الکرة علیهم وامددنـکم بامول وبنین وجعلنـکم اکثر نفیرا• عسی ربکم ان یرحمکموان عدتم عدنا وجعلنا جهنم للکـفرین حصیرا.و در کتاب آسمانی (شان) به فرزندان اسرائیل خبر دادیم که قطعا دو بار در زمین فساد خواهید کرد و قطعا به سرکشی بسیار بزرگی برخواهید خاست•پس آنگاه که وعده(تحقق) نخستین آن دو فرا رسد بندگانی از خود را که سخت نیرومندند بر شما می‌گماریم تا میان خانه‌هایتان برای قتل و غارت شما) به جستجو درآیند و این تهدید تحقق یافتنی است•پس(از چندی) دوباره شما را بر آنان چیره می‌کنیم و شما را با اموال و پسران یاری می‌دهیم و(تعداد) نفرات شما را بیشتر می‌گردانیم•امید است که پروردگارتان شما را رحمت کند و(لی) اگر(به گناه ) بازگردید(ما نیز به کیفر شما) بازمی گردیم و دوزخ را برای کافران زندان قرار دادیم ( امداد الهی و بازگرداندن قدرت و توان بنی اسرائیل به آنان دلالت می‌کند که بنی اسرائیل پس از شکست، متنبه شده، راه صلاح را در پیش گرفتند،در واقع، مجازات، عاملی برای اصلاح آنان بوده است که جمله «ان احسنتم احسنتم لانفسکم» اشاره به آن دارد.) ۳ - اصلاح همکیشانگروهی از بنی اسرائیل (ساکنان ایله) در پی اصلاح همکیشان خویش، از طریق موعظه وارد شده بوده بودند که در قرآن هم به این نکته اشاره شده است در آنجا که می فرماید: واذ قالت امة منهم لم تعظون قوما الله مهلکهم او معذبهم عذابا شدیدا قالوا معذرة الی ربکم ولعلهم یتقون• فلما نسوا ما ذکروا به انجینا الذین ینهون عن السوء...و آنگاه که گروهی از ایشان گفتند برای چه قومی را که خدا هلاک کننده ایشان است یا آنان را به عذابی سخت عذاب خواهد کرد پند می‌دهید گفتند تا معذرتی پیش پروردگارتان باشد و شاید که آنان پرهیزگاری کنند•پس هنگامی که آنچه را بدان تذکر داده شده بودند از یاد بردند کسانی را که از(کار) بد باز می‌داشتند نجات دادیم و کسانی را که ستم کردند به سزای آنکه نافرمانی می‌کردند به عذابی شدید گرفتار کردیم ۴ - پاداشی تضمین شدهاصلاحگران بنی اسرائیل، دارای پاداشی تضمین شده از جانب خداوند بوده اند که در قرآن می فرماید: والذین یمسکون بالکتـب واقاموا الصلوة انا لانضیع اجر المصلحین.و کسانی که به کتاب(آسمانی) چنگ درمی زنند و نماز برپا داشته‌اند(بدانند که) ما اجر درستکاران را تباه نخواهیم کرد(. با توجه به قرار گرفتن آیه یاد شده در سیاق آیات مربوط به بنی اسرائیل، مقصود از آن بنی اسرائیل و منظور از «الکتاب» تورات یا تورات و انجیل است.) .در برابر گروه فوق اشاره به گروه دیگر مى کند که آنها نه تنها از هر گونه تحریف و کتمان آیات الهی بر کنار بودند، بلکه به آن تمسک جسته و مو به مو آنها را اجرا کردند، قرآن این جمعیت را مصلحان جهان نام نهاده و اجر و پاداش مهمى براى آنها قائل شده و درباره آنها چنین میگوید: کسانى که تمسک به کتاب پروردگار جویند و نماز را برپا دارند پاداش بزرگى خواهند داشت زیرا ما پاداش مصلحان را ضایع نخواهیم ساخت (و الذین یمسکون بالکتاب و اقاموا الصلوة انا لا نضیع اجر المصلحین ). ۵ - پانویس۶ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۶، ص۳۰۶، برگرفته از مقاله «اصلاح در بنی‌اسرائیل ». |